ترمز بادی یا پنوماتیکی سیستمی است که با استفاده از هوای فشرده، نیروی لازم برای توقف وسیله نقلیه را فراهم می‌کند. برخلاف ترمزهای روغنی، در این سیستم به جای مایع، هوا نقش انتقال نیرو را ایفا می‌کند.
مراحل عملکرد ترمز بادی به صورت خلاصه:
1. کمپرسور، هوا را از محیط می‌گیرد و آن را فشرده می‌کند.
2. هوا در مخازن ذخیره می‌شود.
3. با فشردن پدال ترمز، شیر کنترل باز شده و هوا به سیلندرهای ترمز منتقل می‌شود.
4. سیلندرها فشار هوا را به نیروی مکانیکی تبدیل کرده و چرخ‌ها را متوقف می‌کنند.
سیستم ترمز بادی از قطعات متعددی تشکیل شده که هر کدام نقش خاصی در عملکرد کلی دارند. مهم‌ترین این قطعات عبارتند از:
وظیفه تولید و فشرده‌سازی هوا را دارد. کمپرسور باید از نظر روانکاری و فشار کاری به‌طور منظم بررسی شود.
2. مخازن هوا (تانک)
هوا پس از فشرده‌سازی در این مخازن ذخیره می‌شود. این مخازن معمولاً به شیر تخلیه آب و رطوبت نیز مجهز هستند.
3. شیر کنترل (Foot Valve)
با فشردن پدال ترمز، این شیر باز شده و اجازه عبور هوای فشرده به ترمزها را می‌دهد.
4. بوستر ترمز (Actuator)
نیروی هوای فشرده را به نیروی مکانیکی تبدیل کرده و باعث درگیر شدن کفشک ترمز با دیسک یا کاسه می‌شود.
5. شلنگ‌ها و لوله‌های انتقال هوا
این قطعات باید عاری از نشتی باشند، زیرا هرگونه نشت هوا می‌تواند کارکرد ترمز را مختل کند.
مزایای سیستم ترمز بادی در خودروهای سنگین
قدرت بالا در ترمزگیری حتی در شرایط بار سنگین
پایداری عملکرد در طول زمان
دارای سیستم ایمنی در صورت قطع شدن هوا (ترمز اضطراری)
سهولت در نگهداری و تعمیرات
برندهایی مانند ایویکو (IVECO) از پیشرفته‌ترین نوع ترمزهای بادی بهره می‌برند که با تکنولوژی روز اروپا طراحی شده‌اند. نمایندگی‌ها و مراکز تخصصی مانند الکتروخودرو حسن‌زاده می‌توانند خدمات حرفه‌ای در عیب‌یابی و تأمین قطعات این سیستم ارائه دهند.
نکات کلیدی برای نگهداری ترمز بادی
بررسی منظم فشار کمپرسور و میزان هوای ذخیره‌شده در مخازن
تخلیه روزانه رطوبت از تانک‌های هوا
بازرسی دوره‌ای شلنگ‌ها و شیرها برای نشت هوا
تعویض فیلترهای هوای کمپرسور در بازه‌های توصیه‌شده
رسیدگی منظم به بوستر و کاسه ترمز
غفلت از نگهداری صحیح سیستم ترمز بادی می‌تواند منجر به از کار افتادن کامل ترمزها و بروز حوادث جبران‌ناپذیر شود.
جمع‌بندی
سیستم ترمز بادی یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین بخش‌های خودروهای سنگین به شمار می‌رود. آشنایی با نحوه عملکرد و قطعات این سیستم، به همراه نگهداری دقیق و استفاده از قطعات یدکی با کیفیت، نقش بسزایی در حفظ ایمنی و عملکرد بهینه کامیون‌ها و کشنده‌ها دارد. بهره‌گیری از خدمات تخصصی مراکزی مانند الکتروخودرو حسن‌زاده در زمینه بازرسی و تأمین قطعات ترمز بادی، می‌تواند خیال رانندگان و مدیران ناوگان را راحت‌تر کند.
